การเตรียมดินก่อนการปลูกพืช
โดย
กลุ่มวิจัยและพัฒนาพื้นที่ผักและไม้ผล
สำนักวิจัยและพัฒนาการจัดการที่ดิน
การเตรียมดินเป็นหัวใจของการปลูกพืชทั้งพืชไร่ ไม้ผล และพืชผัก ซึ่งมีหลักการคล้ายคลึงกัน คือ ก่อนปลูกพืชจำเป็นต้องพิจารณาสภาพพื้นที่ เนื้อดิน ปัญหาของดิน ชนิดพืชที่ปลูกเพื่อให้มีการเตรียมดินที่เหมาะสมและประสบผลสำเร็จในการปลูกพืช การเตรียมดินสำหรับการปลูกพืชจะแตกต่างกันตามชนิดของพืชดังนี้
การเตรียมดินสำหรับการปลูกผัก
การเตรียมดินปลูกผักจำเป็นต้องมีการเตรียมดินอย่างดีเพื่อให้เมล็ดผักซึ่งมีขนาดเล็กมีการงอกที่ดี ควรไถดินลึก 6-8 นิ้ว พริกหน้าดินตากไว้ประมาณ 7-10 วัน เพื่อฆ่าไข่แมลงและศัตรูพืชบางชนิด แล้วจึงไถคราดเพื่อกำจัดวัชพืชออกให้หมดทำการยกแปลงขนาดของแปลงขึ้นกับชนิดพืชผักที่ปลูก ถ้าดินมีปัญหาโดยมีค่าความเป็นกรดเป็นด่างต่ำกว่า 6.5 ควรใส่ปูนขาวอัตรา 100-300 กก./ไร่ การหว่านปูนขาวจะช่วยฆ่าเชื้อโรคในดิน ในพื้นที่ภาคใต้ก็ใช้หินปูนฝุ่นอัตรา 1000-1500 กก./ไร่ วัสดุปูนขึ้นอยู่กับพื้นที่ว่ามีปูนชนิดใดก็ใช้ตามที่มีในพื้นที่นั้น ในขณะใส่ปูนดินควรมีความชื้นเพื่อให้ปูนมีการทำปฏิกิริยากับดินได้เร็วยิ่งขึ้นและควรปล่อยไว้ประมาณ 1 สัปดาห์ ในขณะพรวนดินหลังจากยกแปลงแล้วให้ใส่ปุ๋ยคอกจากมูลสัตว์ เช่น ขี้เป็ด ขี้ไก่ หรือ ขี้หมู จะทำให้ดินร่วนซุย เตรียมดินง่ายและทำให้ดินมีความอุ้มน้ำดี มีการระบายน้ำและอากาศดีขึ้น นอกจากนี้ยังให้ธาตุอาหารแก่ดินในระดับหนึ่ง
พืชผักบางชนิดที่ต้องเพาะเมล็ดปลูกแปลงเพาะกล้าควรมีขนาดกว้าง 1 เมตร การเตรียมดินควรทำอย่างดีเช่นเดียวกันโดยยกหน้าดินให้สูงประมาณ 10 ซม. ใส่ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกเพื่อให้ดินร่วนซุย แต่งหน้าดินให้เรียบ สำหรับพืชผักที่ปลูกโดยหว่านเมล็ดลงแปลง เมื่อหว่านเมล็ดแล้วให้ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักที่สลายตัวดีแล้วโรยทับลงไปบางๆคลุมดินด้วยฟางหรือหญ้าแห้งบางๆ ส่วนพืชผักที่ปลูกเป็นหลุมก็เช่นเดียวกันเมื่อหยอดเมล็ดแล้วกลบด้วยดินละเอียดที่ผสมด้วยปุ๋ยหมักและปุ๋ยคอก
การเตรียมดินสำหรับปลูกไม้ผล
ไม้ผลเป็นพืชที่มีระบบรากลึก การเตรียมดินก่อนปลูกจึงต้องเตรียมให้ดีเพราะหลังจากปลูกไปแล้วไม่สามารถพรวนดินใส่ปุ๋ยในดินระดับล่างได้อีก การเตรียมดินอย่างดีจะช่วยให้ไม้ผลเจริญเติบโตเร็วกว่าการปลูกแบบไม่เตรียมหลุม การเตรียมหลุมไม่ดีถึงแม้ว่าจะใส่ปุ๋ยเร่งการเจริญเติบโตภายหลังปลูก พบว่าไม้ผลก็ยังมีการเจริญเติบโตช้ากว่าต้นที่มีการเตรียมหลุมปลูกอย่างดี การเตรียมหลุมปลูกไม้ผล ขนาดของหลุมปลูกจะแตกต่างกันไปตามชนิดของพืช ถ้าเป็นไม้ผลขนาดใหญ่ เช่น ทุเรียน หลุมปลูกควรมีขนาดกว้าง x ยาว 1 x 1 เมตร ลึกประมาณ 80 ซม. ไม้ผลขนาดกลาง เช่น ลองกองควรมีขนาด 80 x 80 ซม. ลึก 60 ซม. การกำหนดขนาดของหลุมปลูกเพื่อให้รากของต้นกล้าเจริญเติบโตได้ดีในระยะแรก และควรใช้ปุ๋ยรองก้นหลุมพวกร็อคฟอสเฟต 1-2 กระป๋องนมจะช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโตของราก สำหรับสภาพพื้นที่ที่ไม่เหมาะสมต่อการปลูกพืช เช่น สภาพดินเป็นหินจัดและมีระดับน้ำใต้ดินสูงก็ควรปลูกแบบนั่งแท่นหรือปลูกแบบยกโคกจะเหมาะสมที่สุด การปลูกแบบนั่งแท่นจะขุดหลุมปลูกแต่ไม่ลึกมากและปรับหน้าดินให้ร่วนซุย นำต้นกล้าวางบนหลุมจัดรากให้ออกมาในแนวรัศมีรอบต้น กลบด้วยดินพูนให้เป็นโคก ค้ำยัน3 ขา หรือใช้ไม้เสียบค้ำยันไว้จนต้นกล้าตั้งตัวได้ การเตรียมดินปลูกโดยทั่วไป ดังรูป
ดินบน+ปุ๋ยหินฟอสเฟท 1 กระป๋องนม+ปูนขาว1-2 กำมือ+ปุ๋ยคอกเก่าหรือปุ๋ยหมักจากพด.1 หรือเศษใบไม้แห้ง1-2 ปีบ สำหรับดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ำควรเพิ่มอัตราการใช้ให้มากขึ้น
การเตรียมดินสำหรับพืชไร่
พืชไร่เป็นพืชที่มีระบบรากตื้น เช่น ข้าวโพด อ้อย สับปะรด และมันสำปะหลัง ส่วนใหญ่แล้วดินที่เหมาะสมสำหรับพืชไร่ควรเป็นดินที่มีการระบายน้ำดี สภาพพื้นที่เป็นที่ดอน ดังนั้นการเตรียมดินควรมีการไถดะในช่วงฤดูแล้งและตากดินไว้ 7-10 วัน เพื่อให้วัชพืชแห้งตาย ก่อนปลูกไถแปรโดยใช้ผาล 7 สำหรับพื้นที่ที่มีความลาดเทให้ไถขวางความลาดเททั้งผาล 3 และ ผาล 7 บางพื้นที่ที่มีสภาพดินแน่นทึบ ดินมีชั้นดานที่เกิดจากการไถพรวน ควรใช้ไถเบรกดินดาน โดยไถลึกให้ถึงชั้นดาน จะช่วยให้น้ำสามารถซึมลงไปได้ดี ทำให้พืชไร่บางชนิด เช่น มันสำปะหลังหัวไม่เน่าเสียหาย หลังจากนั้นหว่านปูนขาวเพื่อปรับสภาพความเป็นกรดเป็นด่างของดิน ปัจจุบันพบว่า ดินส่วนใหญ่ของประเทศที่ใช้ปลูกพืชไร่มีความเป็นกรดเนื่องจากการใช้ปุ๋ยเคมีมาเป็นเวลานานจึงควรหว่านปูนขาวในอัตรา 500-600 กก./ไร่ สำหรับดินที่เป็นกรดเล็กน้อย โดยใส่ทุกๆ 2 ปี จะช่วยเพิ่มความเป็นประโยชน์ของธาตุอาหารในดินแก่พืช ขณะหว่านปูนขาวดินควรมีความชื้นและทิ้งไว้ประมาณ 1 สัปดาห์ ก็สามารถยกร่อง หรือยกแปลงปลูกพืชได้
การเตรียมดินที่ดีที่สุดควรปลูกพืชปุ๋ยสดพวก ถั่วพร้า ถั่วพุ่ม หรือปอเทือง แล้วไถกลบช่วงออกดอกจะช่วยเพิ่มอุดมสมบูรณ์ของดินรวมทั้งช่วยในด้านความสามารถในการอุ้มน้ำและการระบายน้ำและอากาศของดินให้ดีขึ้นถ้าปลูกพืชปุ๋ยสดได้ทุกปีก่อนปลูกพืชจะดีที่สุด แต่ถ้าไม่สามารถปลูกได้ก็อาจปลูกทุกๆ 2-3 ปี จะช่วยให้ดินไม่เสื่อมโทรมมากและพื้นที่ปลูกพืชสามารถให้ผลผลิตเป็นระยะเวลายาวนานขึ้น
การเตรียมดินสำหรับพืชไร่จำพวกหัวควรมีการยกร่องเพื่อให้มีการลงหัวได้ดีระยะระหว่างร่องขึ้นอยู่กับชนิดพืชที่ปลูก เช่น มันสำปะหลัง อ้อย และสับปะรด ควรยกร่องกว้าง1 เมตร 1.20 เมตร และ 1 เมตร ตามลำดับ การปลูกพืชไร่ในช่วงต้นฤดูฝนควรยกร่องเพื่อไม่ให้มีน้ำแช่ขัง สำหรับอ้อยควรยกร่องปลูกเช่นเดียวกัน เพื่อใช้วางท่อนพันธุ์ในร่อง และกลบดินโคนต้นในช่วงทำรุ่นและใส่ปุ๋ย สำหรับพื้นที่ลุ่มการปลูกพืชไร่ควรทำร่องระบายน้ำออกจากพื้นที่และพื้นที่ดอนที่มีความลาดเทการเตรียมดินควรเว้นระยะเป็นแนวขวางความลาดเทสำหรับปลูกหญ้าแฝก 1แถวสลับกับการปลูกมันสำปะหลังประมาณ 30-40 แถว เพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดินในพื้นที่ด้านบนมายังพื้นที่ด้านล่าง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น